**नवीन आणि जुने मराठी पाठ्यपुस्तक – इयत्ता पहिलीचे बदलते स्वरूप**
![]() | |
| #MarathiTextbook #Class1Marathi #NEP2020 #Balbharati #Eclassroom #PrimaryEducation #शिक्षण #मराठीपुस्तक #इयत्तापहिली #बालभारती |
शिक्षण हे काळानुरूप बदलणारी प्रक्रिया आहे. नव्या पिढीच्या गरजा, कौशल्ये आणि शिक्षणविषयक दृष्टीकोन लक्षात घेता भारतात **राष्ट्रीय शिक्षण धोरण 2020 (NEP 2020)** लागू करण्यात आले. या धोरणानुसार प्राथमिक शिक्षणात मूलभूत बदल केले गेले आहेत. त्याचा स्पष्ट परिणाम **इयत्ता पहिलीच्या मराठी पुस्तकांमध्ये** दिसून येतो. जुन्या व नव्या पुस्तकांत अनेक महत्त्वाचे फरक आहेत, जे विद्यार्थी-केंद्रित शिक्षणाची नवी दिशा दाखवतात.
### १. **शिक्षणपद्धतीत बदल**
पूर्वीचे पाठ्यपुस्तक मुख्यतः **पारंपरिक शिक्षणपद्धतीवर** आधारित होते. अक्षरांची ओळख, शब्दांचे लेखन, पाठांतर आणि प्रश्नोत्तर या गोष्टींवर भर दिला जात असे. यामुळे काही विद्यार्थ्यांना भाषा शिकणे कठीण जात असे. नव्या पुस्तकांमध्ये **क्रियाकलापाधारित, अनुभवात्मक व संवादात्मक शिक्षण** पद्धतीचा अवलंब केला आहे. मुलांना खेळ, गाणी, गोष्टी, संभाषण यांच्या माध्यमातून भाषा शिकवली जाते.
### २. **रचना आणि मांडणी**
जुने पाठ्यपुस्तक सरळ रचना असलेले होते. एक पाठ, त्यानंतर त्यावर प्रश्न. नव्या पुस्तकात ही रचना **सर्जनशील व समजायला सोपी** आहे. गोष्टी, संवाद, चित्रकथा आणि मुलांशी बोलणारी भाषा यामुळे मुलांना वाचनात रस निर्माण होतो. शिकण्याची प्रक्रिया नैसर्गिक वाटते.
### ३. **भाषेची शैली**
पूर्वी मराठी भाषा शिकवताना गंभीर, बौद्धिक शब्दप्रयोग वापरले जात. त्यामुळे अनेकदा मुलांना अर्थ समजणे कठीण होत असे. नव्या पुस्तकात **सोपी, संवादात्मक आणि बोलचालच्या मराठीतून** शिक्षण दिले जाते. "आईने काय आणले?", "मुलगा कुठे गेला?" अशा प्रश्नांतून भाषा शिकवली जाते.
### ४. **चित्रांची भूमिका**
पूर्वीची पुस्तके रंगीत असली तरी चित्रांची संख्या कमी असे. नव्या पुस्तकात **चित्रमाध्यमाचा प्रभावी वापर** केला आहे. गोष्टींच्या संदर्भातील आकर्षक चित्रे, कामाचे निर्देश चित्रांच्या साहाय्याने समजावून सांगितले जातात. यामुळे वाचनासोबतच समज, निरीक्षण, आणि कल्पनाशक्ती यांचाही विकास होतो.
### ५. **विद्यार्थी सहभाग व मूल्यशिक्षण**
नव्या पुस्तकांमध्ये मुलांना विचार करायला, प्रश्न विचारायला आणि कृती करायला प्रवृत्त केलं जातं. वर्गात चर्चा, जोडीदारांशी संवाद, खेळ व नाटुकले यांचा समावेश आहे. शिवाय, **संवेदनशीलता, सहकार्य, स्वच्छता, पर्यावरणप्रेम** यांसारख्या मूल्यांचाही अंतर्भाव केलेला आहे.
---
### **निष्कर्ष:**
इयत्ता पहिलीचे मराठी पुस्तक (PDF)
**नवे मराठी पुस्तक हे फक्त पाठ्यपुस्तक नाही, तर एक संवाद साधणारे, समजून घेणारे आणि मुलांच्या भावविश्वाशी जुळणारे साधन आहे.** जुन्या पुस्तकांनी मूलभूत भाषा ज्ञान दिले, तर नव्या पुस्तकांनी ती प्रक्रिया अधिक आनंददायी, प्रभावी व बालकेंद्रित केली आहे. बदलत्या जगात शिक्षणाच्या पद्धतीही बदलायला हव्यात, आणि हे नवे मराठी पुस्तक त्याच दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.पहा ब्लॉग- पहा इयत्ता पहिलीचे नवीन अभ्यासक्रमानुसार गणित पुस्तक
"इयत्ता पहिलीच्या नवीन आणि जुन्या मराठी पाठ्यपुस्तकांमधील फरक समजून घ्या. NEP 2020 नुसार तयार करण्यात आलेल्या नव्या पुस्तकाची वैशिष्ट्ये, शिक्षणपद्धतीतील बदल, चित्रांचा वापर व विद्यार्थी सहभाग याविषयी सविस्तर माहिती. पीडीएफसह डाउनलोड लिंक्स आणि कोड."
#MarathiTextbook #Class1Marathi #NEP2020 #Balbharati #Eclassroom #PrimaryEducation #MarathiShikshan #NewEducationPolicy #DigitalLearning #MarathiBook #PustakParikshan #MaharashtraBoard #EducationReform #शिक्षण #मराठीपुस्तक #इयत्तापहिली #बालभारती

0 टिप्पण्या
आपल्या प्रतिक्रिया आम्हाला कळवा.